Yozgat isminin kökeni, tarih boyunca farklı teorilerle açıklanmaya çalışılmıştır. Anadolu’nun merkezinde yer alan bu şehir, zengin tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çekmektedir. Bölgede ilk yerleşimlerin Hititler dönemine kadar uzandığı bilinmekte olup, Roma, Bizans ve Selçuklu gibi birçok medeniyetin izlerini taşımaktadır.
Yozgat ismiyle ilgili en yaygın teori, Osmanlı döneminde bölgenin “Bozok” olarak adlandırılmasıyla ilgilidir. “Bozok”, Oğuz Türkleri’nin Bozok kolunu temsil etmekte ve bu kolun bu bölgede yoğun olarak yaşadığı düşünülmektedir. Zamanla “Bozok” isminin halk arasında değişime uğrayarak “Yozgat” haline geldiği ileri sürülmektedir. Bu değişimde dilsel evrim ve bölgenin kendine özgü lehçelerinin etkili olduğu düşünülmektedir.
Bir başka teoriye göre ise “Yozgat” ismi, Türkçe’de “bozkır” anlamına gelen “yoz” ile “kat” kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Bu da bölgenin coğrafi özelliklerini yansıtmaktadır. “Yoz”, verimsiz veya ekilmemiş toprakları ifade ederken, “kat” ise yükseklik veya seviye anlamına gelmektedir. Bu bağlamda, Yozgat ismi “verimsiz arazi katmanı” veya “bozkır platosu” anlamını taşıyabilir.
Sonuç olarak, Yozgat isminin kökeni tam olarak kesinlik kazanmamış olsa da, bölgenin tarihsel süreç içinde farklı kültür ve medeniyetlerin etkisi altında şekillendiği açıktır. Hem etnik kökenler hem de coğrafi özellikler, ismin oluşumunda rol oynamış olabilir. Bu çeşitlilik, Yozgat’ın zengin tarihi ve kültürel dokusunu daha da anlamlı kılmaktadır.