Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Siirt, Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan kadim bir şehirdir. Mezopotamya’ya yakınlığı ve stratejik konumu nedeniyle önemli bir kültür ve ticaret merkezi olmuştur. Farklı uygarlıkların hâkimiyeti altında kalan şehir, zengin bir tarihsel mirasa sahiptir ve bu miras, isminin kökenine dair çeşitli teorilerin oluşmasına neden olmuştur.
Siirt isminin kökeni hakkında en yaygın görüşlerden biri, Süryanice “şehir” anlamına gelen “Seert” kelimesinden türediğidir. Süryaniler döneminde önemli bir yerleşim yeri olan Siirt, bu dilin ve kültürün etkisi altında kalmıştır. Bu bağlamda, “Seert” ismi zamanla telaffuz ve yazım farklılıklarıyla günümüze “Siirt” olarak ulaşmıştır.
Bir diğer teori ise, Arapça “seyir” veya “seyret” kelimelerinden geldiğidir. Bu kelimeler “gezmek”, “seyahat etmek” anlamlarına gelmektedir ve Siirt’in tarih boyunca ticaret yolları üzerinde önemli bir durak olmasıyla ilişkilendirilmektedir. Şehrin coğrafi konumu nedeniyle kervanların ve seyyahların uğrak yeri olması, bu ismin benimsenmesine zemin hazırlamıştır.
Ayrıca, bazı kaynaklar Siirt isminin Akadca veya Sümerce kökenli olabileceğini de öne sürmektedir. Eski Mezopotamya medeniyetlerinin dilinde “Sığrt” veya benzeri kelimelerle bağlantılı olarak “bakır” veya “dağlık bölge” anlamlarına geldiği belirtilmektedir. Siirt’in çevresindeki dağlık arazi ve maden kaynakları göz önüne alındığında, bu teori de anlamlı bir açıklama sunmaktadır.
Sonuç olarak, Siirt isminin kökeni tam olarak net olmamakla birlikte, şehrin zengin tarihi ve kültürel geçmişi çeşitli dillerden ve medeniyetlerden etkilenmesine neden olmuştur. Süryani, Arap ve Mezopotamya uygarlıklarının izlerini taşıyan Siirt, ismiyle de bu çok kültürlü yapısını yansıtmaktadır. Şehrin ismine dair farklı teoriler, onun tarihsel önemini ve kültürel zenginliğini ortaya koymaktadır.