Şanlıurfa’nın ismi, tarihin derinliklerine inen bir hikâyeye sahiptir. Şehir, MÖ 4. bin yıldan beri yerleşim görmüş, pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Antik çağlarda Asurlular tarafından “Urhai” veya “Orhay” olarak adlandırılan şehir, Süryanice kaynaklarda da bu isimlerle anılmıştır. “Urhai” isminin, bölgenin yerel dilinde “su” veya “su kaynağı” anlamına geldiği düşünülmektedir, bu da şehrin bereketli topraklarına ve su kaynaklarına atıfta bulunur.
Roma ve Bizans dönemlerinde şehir, “Edessa” ismini almıştır. Edessa, stratejik konumu sayesinde önemli bir kültür ve ticaret merkezi haline gelmiştir. Ayrıca, Hristiyanlık tarihinde de özel bir yere sahip olan şehir, birçok dini yapıya ve esere ev sahipliği yapmıştır. İslam fetihleri sonrasında ise şehir tekrar “Urfa” ismiyle anılmaya başlanmıştır. “Urfa” ismi, zaman içinde halk arasında yaygınlaşarak kullanılmaya devam etmiştir.
Osmanlı döneminde Urfa, önemli bir sancak merkezi olmuş ve kültürel zenginliğini korumuştur. 19. yüzyılda bölge, farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı bir mozaik yapısı sergilemiştir. Birinci Dünya Savaşı sonrasında Urfa, önce İngilizlerin ardından da Fransızların işgaline uğramıştır. Ancak Urfa halkı, işgalcilere karşı büyük bir direniş göstermiş ve milli mücadelede önemli bir rol oynamıştır.
Bu kahramanca direniş ve şehrin gösterdiği fedakârlıklar nedeniyle, 12 Haziran 1984 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla Urfa’ya “Şanlı” unvanı verilmiştir. Böylece şehrin ismi “Şanlıurfa” olarak resmiyet kazanmıştır. “Şanlı” ifadesi, şehrin milli mücadeledeki şanlı tarihini ve kahramanlıklarını simgelemektedir. Bugün Şanlıurfa, zengin tarihi ve kültürel mirasıyla Türkiye’nin önemli şehirlerinden biri olmayı sürdürmektedir.