Ankara isminin kökeni, antik dönemlere dayanan uzun bir geçmişe sahiptir. Şehrin isminin, Frigler döneminde kullanılan “Ankyra” kelimesinden türediği kabul edilmektedir. “Ankyra” kelimesi, Grekçe’de “çapa” (gemici çapası) anlamına gelir. Efsaneye göre, Frigya Kralı Midas, Sakarya Nehri kıyılarında bir gemi çapası bulmuş ve bu sembolü uğurlu kabul ederek bölgeye “Ankyra” adını vermiştir. Bu dönemde Ankara, Friglerin önemli bir yerleşim yeri olarak ticaret yolları üzerinde stratejik bir konumda bulunmaktaydı.
Roma döneminde şehir, önemli bir askeri ve ticaret merkezi olarak gelişmiştir. Augustus Tapınağı ve diğer Roma kalıntıları, bu dönemin izlerini taşımaktadır. Roma İmparatorluğu zamanında da şehrin ismi “Ancyra” olarak anılmaya devam etmiştir. Özellikle İmparator Augustus döneminde Ankara, önemli bir eyalet başkenti hâline gelmiştir. Roma kaynaklarında, “Ancyra” kelimesinin “gemi çapası” anlamının yanı sıra, “sağlamlık” ve “dayanıklılık” gibi anlamlar taşıdığı belirtilmiştir. Bu isim, zamanla çeşitli medeniyetlerin dilinde küçük değişikliklere uğrayarak günümüze kadar ulaşmıştır.
Bizans döneminde de şehir, Ancyra adıyla anılmıştır. Bu dönemde Ankara, Hristiyanlık açısından önemli bir merkez olmuş ve birçok piskoposluk toplantısına ev sahipliği yapmıştır. Selçukluların Anadolu’ya gelişiyle birlikte şehir, Türklerin hâkimiyetine geçmiştir. Selçuklu kaynaklarında “Engürü” veya “Angora” olarak anılan şehir, zamanla ticaret yolları üzerindeki önemi sayesinde büyümeye devam etmiştir. Özellikle bu dönemde, Ankara’nın dünyaca ünlü “Angora Tiftik Keçisi” ve ondan elde edilen Ankara tiftiği sayesinde ekonomik olarak ün kazandığı bilinmektedir.
Osmanlı döneminde Ankara adı daha da yerleşmiş ve resmî olarak kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı arşivlerinde şehrin adı, bazen “Engürü” bazen “Ankara” olarak geçmiştir. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte 13 Ekim 1923’te Türkiye’nin başkenti olarak ilan edilen şehir, artık kesin olarak “Ankara” ismiyle anılmıştır. Böylece, antik çağlardan gelen bu köklü isim, modern Türkiye’nin başkentinin adı olarak tarihe kazınmıştır. Ankara ismi, hem tarihî kökenleriyle hem de kültürel mirasıyla Türkiye’nin hafızasında önemli bir yer tutmaya devam etmektedir.